Psikoteknik Sınavı
Psikoteknik Sınavı Nedir?
Psikoteknik Sınavı, sürücülerin trafikte güvenli araç kullanabilmeleri için gerekli olan zihinsel ve psikomotor becerilerinin ölçüldüğü, bilgisayar destekli bir değerlendirme sürecidir. Özellikle ticari araç kullanan şoförler için yasal olarak zorunludur.
Psikoteknik sınavı, sürücünün dikkat, algı, refleks, hafıza, el-göz koordinasyonu, muhakeme gibi sürüş için hayati öneme sahip zihinsel ve fiziksel becerilerini ölçmeyi amaçlar. Bu sınavın amacı, kişinin araç kullanmaya uygunluğunu bilimsel yöntemlerle değerlendirmektir.
Psikoteknik Sınavı Nasıl Yapılır?
Sınav, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş psikoteknik merkezlerinde yapılır. Süreç şu şekilde işler:
Sürücü, kimlik ve ehliyet bilgileriyle kayıt yaptırır.
Bilgisayar destekli testlere girer. Bu testlerde klavye, yön tuşları veya pedallar kullanılır.
Test süresi ortalama 60-75 dakikadır.
Test sonuçları merkezdeki uzman psikolog tarafından değerlendirilir.
Değerlendirme, bir psikiyatri uzmanı onayıyla geçerlilik kazanır.
Testi başarıyla tamamlayanlara 5 yıl geçerli bir psikoteknik belgesi verilir.
Psikoteknik Sınavına Nasıl Hazırlanılır?
Psikoteknik sınavı için özel bir akademik bilgiye gerek yoktur, ancak başarılı olabilmek için şu noktalara dikkat edilmelidir:
Dinlenmiş olarak sınava girmek (uykusuz ya da yorgun olmamak)
Stres ve dikkat dağınıklığına karşı önlem almak
Gözlük kullanıyorsanız yanınızda bulundurmak
Test sırasında verilen talimatları dikkatle dinlemek ve uygulamak
Bilgisayar ve yön tuşları kullanımına alışkın olmak (temel düzey yeterlidir)
Sınavın amacı bilgi ölçmek değil, gerçek becerileri ve refleksleri değerlendirmektir.
Psikoteknik Sınavı Zorunlu mu?
Evet, psikoteknik sınavı ve belgesi, ticari araç kullanan sürücüler için yasal olarak zorunludur. Bu kapsama girenler:
Taksi, dolmuş ve servis şoförleri
Otobüs ve kamyon şoförleri
TIR sürücüleri
Şehir içi ve şehirler arası yük/yolcu taşıyan sürücüler
Belgesi olmayan sürücülere para cezası verilir ve araçları trafikten men edilebilir.
Psikoteknik Sınavında Neler Soruluyor?
Sınav klasik anlamda sorulu-cevaplı değildir. Daha çok uygulamalı testlerden oluşur. Ölçülen beceriler şunlardır:
Dikkat ve Konsantrasyon (sürekli değişen simgeleri takip etme)
Tepki Süresi (ekranda aniden beliren simgelere doğru tuşla tepki verme)
Algı ve Koordinasyon (hareketli nesneleri takip etme, yön tayini)
El-Göz Koordinasyonu (belirli alanları doğru zamanda hedefleme)
Stres Altında Karar Verme
Hafıza ve Zihinsel Esneklik
Bu testler, sürücünün refleks hızını, stres altındaki kontrol becerisini ve karar verme yeteneğini değerlendirir.
Psikoteknik Sınavına Girmek İçin Gerekli Belgeler
Ticari araç sürücülerinin psikoteknik sınavına girebilmeleri için bazı belgeleri hazır bulundurmaları gerekmektedir. Bu belgeler:
Ehliyet fotokopisi
Nüfus cüzdanı fotokopisi
Eğer ehliyet iadesi için başvuru yapılıyorsa; ceza tutanağının fotokopisi
Belirtilen belgelerle birlikte Sağlık Bakanlığı onaylı bir psikoteknik merkezine başvuru yapılarak test süreci başlatılabilir.